قيام ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ مردم تبريز، شعله‌اي شد که از يادبود شهداي قم آغاز و به طوفاني عليه ديکتاتوري پهلوي ختم گرديد؛ اين حماسه، صداي خشم و اميد ملتي بود که در برابر سرکوب، آرمان آزادي و عدالت را زنده نگه داشت.
به گزارش هفت چشمه به نقل از شبکه اطلاع رساني راه دانا؛ قيام ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ مردم تبريز، نه فقط بخشي از تاريخ، بلکه روايتي زنده از ايستادگي و عزت‌طلبي مردمي است که در برابر ظلم سکوت نکردند. اين قيام، برخلاف محاسبات رژيمي که در مسير زوال بود، آغازگر موجي شد که پايه‌هاي دستگاه پهلوي را بيش از پيش به لرزه درآورد. امروز، در دنيايي که ارزش‌هاي انساني بيش از هميشه براي جويندگان حقيقت اهميت دارد، بازخواني اين حادثه از دريچه نگاهي انساني و مردمي، ضروري به نظر مي‌رسد.
جرقه‌اي از قم تا تبريز
اوايل دي ۱۳۵۶، زماني که مقاله‌اي توهين‌آميز عليه امام خميني و روحانيت تحت عنوان «ارتجاع سرخ و سياه» در روزنامه اطلاعات منتشر شد، گويي زخمي کهنه در دل‌هاي مردم ايران باز شد. قم نخستين شهري بود که اعتراضات عليه اين مقاله را تبديل به قيامي کرد؛ قيامي که با خون شهداي ۱۹ دي خونين به پايان رسيد. جامعه مذهبي و عدالت‌خواه ايران، در پي اين واقعه، بيش از پيش بي‌اعتمادي خود را به رژيم پهلوي نشان داد؛ اما ماجرا به قم ختم نشد.
تبريز نيز که از ديرباز پايگاه روحانيت مبارز و روشنفکران عدالت‌خواه بود، نمي‌توانست نسبت به يادبود چهلم شهداي ۱۹ دي قم بي‌تفاوت بماند. در چنين شرايط حساس و سرنوشت‌سازي، مردم تبريز به دعوت روحانيت اين شهر، از جمله آيت‌الله سيد محمدعلي قاضي طباطبائي، آماده شدند تا طي مراسمي يادبود شهداي قم را زنده نگاه دارند. اما اين مراسم که قرار بود آرام برگزار شود، در پي حرکات سرکوبگرانه‌ي رژيم براي ممانعت از تجمعات، به شعله‌اي برانگيزاننده تبديل شد.
سرکوب به جاي گفتگو
مردم تبريز در حالي به خيابان‌ها آمدند که داغ جنايات رژيم عليه تظاهرکنندگان بي‌دفاع قم، در قلبشان زبانه مي‌کشيد؛ از طرفي ديگر مأموران شهرباني و نيروهاي نظامي که با دستور سرکوب گسترده وارد ميدان شده بودند، با خشونتي بي‌رحمانه به مردم يورش بردند. اما خشم مردم، پاسخي به اين سرکوب‌ها بود. بسياري از مغازه‌ها تعطيل شد، مزدوران رژيم از هر سو تحت حمله بودند، و مردم خشمگين خيابان‌ها را به سنگري براي مقاومت شهري تبديل کردند.
آرمان تبريز؛ پيامد يک قيام انساني
اين قيام هرچند در ظاهر با خشونت به پايان رسيد و بسياري از مردم زخمي يا شهيد شدند، اما ميراث آن در تاريخ مبارزات انقلابي به جا ماند. شب هنگام، پس از التماس استاندار وقت و مسئولان حکومتي به روحانيون براي مهار موج اعتراضات، ناآرامي‌ها موقتاً فرو نشست، اما شعله‌ي آن هرگز خاموش نشد.
آنچه قيام ۲۹ بهمن تبريز را متمايز مي‌کند، نه فقط خشم و اعتراضات آني مردم، بلکه اميد عميقي است که در اين مبارزه وجود داشت. مردم تبريز، در کنار خون‌هايي که جاري شد، ايمان خود را نسبت به تولد آينده‌اي روشن در ايران، پاس داشتند.
قيامي براي هميشه
قيام مردم تبريز در ۲۹ بهمن ۱۳۵۶، بيش از يک حادثه سياسي يا اجتماعي بود؛ اين قيام را بايد روايت انسان‌هايي دانست که با آرماني بزرگ ايستادند و از جان مايه گذاشتند. آنها نه براي شهرت و نه صرفاً براي عصيان، بلکه براي عدالت، آزادي و کرامت انساني مبارزه کردند. اين روحيه در انقلاب اسلامي ايران متبلور شد و پايه‌هاي حکومت پهلوي را متزلزل‌تر کرد.
۲۹ بهمن نقطه‌اي بود که نشان داد دستان خالي مردم، قوي‌تر از ماشين‌هاي سرکوب رژيم است؛ امروز که به اين حادثه مي‌نگريم، آن را نه فقط بخشي از تاريخ، بلکه تصويري الهام‌بخش از نيروهاي مردمي براي ساختن جهاني بهتر مي‌يابيم.
